Trang chủ » Ancol Là Gì? Công Thức Chung, Tính Chất Và Cách Nhận Biết
Ancol Là Gì? Công Thức Chung, Tính Chất Và Cách Nhận Biết
Lê Kiên - 07/02/2022
Ancol là những hợp chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong chương trình Hóa học 11 mà các em học sinh nên quan tâm. Để có thể làm các dạng bài tập liên quan đến chủ đề Ancol, các em cần phải nắm được định nghĩa Ancol là gì, đồng thời tìm hiểu công thức, tính chất và cách nhận biết. Trong bài viết dưới đây, Team Marathon Education sẽ giúp các em hệ thống lại toàn bộ kiến thức xoay quanh vấn đề này.
Trước khi tìm hiểu về các tính chất hóa học của ancol, các em cần tìm hiểu Ancol là gì? Ancol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm Hydroxyl (-OH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon no của gốc Hidrocacbon.
CxHyOz (trong đó, x, y, z là các số tự nhiên thuộc N*; y chẵn và 4 ≤ y ≤ 2x + 2; z ≤ x): Được dùng khi viết phản ứng cháy.
CxHy(OH)z hay R(OH)z: Được dùng khi viết phản ứng xảy ra ở nhóm OH.
CnH2n+2-2k-z(OH)z (với k = số liên kết proton + số vòng; n, z là các số tự nhiên; z ≤ n): thường dùng khi viết phản ứng cộng Br2, cộng H2, khi biết rõ số chức, no hay không no,…
CnH2n+1OH hay CnH2n+2O (n ≥ 1): Công thức tổng quát của ancol no, đơn chức, mạch hở.
Phân loại Ancol
Sau khi tìm nắm được khái niệm Ancol là gì và các công thức chung. Tiếp theo, các em cần hiểu rõ có những loại Ancol nào.
Ancol no, đơn chức, mạch hở
Phân tử có nhóm “-OH” liên kết với gốc ankyl (CnH2n+1-OH).
Ví dụ: CH3-OH, C3H7-OH,…
>>> Xem thêm: Ancol Metylic Là Gì? Công Thức Cấu Tạo Và Ứng Dụng
Ancol không no, đơn chức, mạch hở
Phân tử có nhóm “-OH” liên kết với gốc cacbon no của hidrocacbon không no.
Ví dụ: CH3-CH=CH-CH2-OH, CH2=CH-CH2-OH,…
>>> Xem thêm: Ancol Propylic Là Gì? Công Thức Cấu Tạo Và Tính Chất
Ancol thơm, đơn chức
Phân tử có phân nhánh “-OH” liên kết với nguyên tử cacbon no thuộc mạch nhánh của vòng benzen.
Phân tử Ancol có một nhóm “-OH” liên kết với nguyên tử cacbon no thuộc gốc hidrocacbon vòng no.
Ví dụ:
Ancol đa chức
Phân tử có từ 2 nhóm “-OH” Ancol trở lên. Tùy theo bậc của nguyên tử cacbon no liên kết với nhóm “-OH” mà các Ancol này được chia thành Ancol bậc I, Ancol bậc II hay Ancol bậc III.
Ví dụ:
Cách gọi tên Ancol
Cách gọi tên Ancol cũng khá quan trọng khi tìm hiểu về kiến thức Ancol là gì trong chương trình Hóa học 11.
Tên thường
Tên thường = Ancol (rượu) + Tên gốc hiđrocacbon + ic
Đa số các Ancol đều ở thể lỏng và thể rắn tùy vào số phân tử cacbon trong công thức. Cụ thể, Ancol có phân tử cacbon C1 – C12 là ở thể lỏng và từ C13 trở lên là ở thể rắn.
Nhiệt độ sôi
Ancol có nhiệt độ sôi cao hơn so với các hidrocacbon có cùng phân tử khối vì có liên kết hidro liên phân tử.
So sánh với các chất có M (khối lượng phân tử) tương tự nhau thì các em sẽ được nhiệt độ sôi của các hợp chất lần lượt là: Muối > Axit > Ancol > andehit > Hidrocacbon, Ete hoặc Este,…
Độ tan
Ancol có 1, 2 hay 3 nguyên tử C trong phân tử, tan vô hạn trong nước. Ngoài ra, Ancol có càng nhiều C, độ tan trong nước càng giảm vì tính kị nước của gốc hiđrocacbon tăng.
Tính chất hóa học của Ancol
Ngoài tính chất vật lý, tính chất hóa học của ancol là một trong những phần quan trọng các em cần nắm vững khi tìm hiểu Ancol là gì. Nắm vững các tính chất hóa học sẽ giúp các em dễ dàng làm các dạng bài tập liên quan.
Phản ứng thế H trong nhóm OH
Tính chất chung của Ancol
Tác dụng với kim loại kiềm: Cho một mẫu kim loại Natri vào ống nghiệm chứa 1 – 2ml Etanol khan và sau đó phản ứng giải phóng khí Hidro.
2C_2H_5OH + 2Na → 2C_2H_5ONa + H_2
Đốt khí Hidro thoát ra ở đầu ống vuốt nhọn, các em sẽ thấy ngọn lửa xanh mờ xuất hiện:
2H_2 + O_2 \xrightarrow{t^\circ} 2H_2O
Tính chất đặc trưng của Glixerol
Cho vào hai ống nghiệm, mỗi ống từ 3 – 4 giọt dung dịch CuSO4 2% và 2 – 3ml dung dịch NaOH 10% lắc nhẹ. Trong cả hai ống nghiệm, các em sẽ thấy có kết tủa xanh của Cu(OH)2:
CuSO_4 + 2NaOH → Cu(OH)_2 + Na_2SO_4
Sau đó, các em nhỏ tiếp vào ống thứ nhất 3 – 4 giọt Etanol, ống thứ hai 3 – 4 giọt Glixerol và lắc nhẹ cả hai ống nghiệm. Trong ống 1, kết tủa không tan. Trong ống 2, kết tủa tạo thành dung dịch xanh lam của muối đồng (II) Glixerat.
Khi đun hỗn hợp axit Bromhidric và Etanol trong ống nghiệm có nhánh lắp ống dẫn khí. Sau đó, các em sẽ thu được chất lỏng không màu nặng hơn nước đó chính là Etyl Bromua:
C_2H_5OH + HBr → C_2H_5Br + H_2O
Phản ứng với Ancol
Cho 1ml Etanol vào ống nghiệm khô, nhỏ từ từ 1ml axit H2SO4 đặc vào và lắc đều. Sau đó, các em đun cho hỗn hợp sôi nhẹ và đưa ống nghiệm ra xa ngọn lửa. Các em tiếp tục nhỏ từ từ giọt Etanol dọc theo ống nghiệm vào hỗn hợp đang cháy sẽ có mùi đặc trưng của Ete Etylic bay ra.
Bắt đầu, các em tiến hành đốt nóng sợi dây đồng trên ngọn lửa đèn cồn đến khi ngọn lửa hết màu xanh, sau đó nhúng ngay vào dung dịch etanol trong ống nghiệm. Màu đen của dây đồng sẽ chuyển từ từ sang màu đỏ do CuO đã oxi hóa Etanol thành Andehit Axetic.
Một số cách nhận biết Ancol có thể được kể đến như:
Ancol tác dụng với kim loại kiềm tạo khí không màu.
Khi đun nóng, Ancol sẽ làm cho CuO chuyển từ màu đen thành Cu màu đỏ.
Nếu hợp chất là Ancol đa chức có chứa các nhóm OH liền kề sẽ hòa tan Cu(OH)2 tạo dung dịch màu xanh.
Trường hợp hợp chất là Ancol không no, khi có phản ứng sẽ làm mất màu dung dịch Brom.
Học online livestream Hóa 10 – 11 – 12 chất lượng, uy tín tại Marathon Education
Để có thể củng cố kiến thức của bản thân về Ancol là gì cũng như kiến thức Hóa phổ thông nói chung, ngoài việc học nhóm, đọc thêm sách tham khảo, các em có thể học trực tuyến tại Marathon Education – nền tảng học online livestream Toán – Lý – Hóa 10 – 11 – 12 uy tín và chất lượng.
Tại Marathon, các em sẽ được giảng dạy bởi các giảng viên tâm huyết và có trình độ chuyên môn cao trong ngành giáo dục. Các thầy cô đều có học vị từ Thạc sĩ trở lên và còn nằm trong TOP 1% giáo viên dạy giỏi toàn quốc. Đặc biệt, trong quá trình học tập nếu các em gặp phải khó khăn gì thì sẽ nhận được hỗ trợ kịp thời bởi đội ngũ Cố vấn học tập chuyên môn.
Đồng thời, các khóa học luôn được đầu tư chu đáo và chất lượng với hình ảnh sắc nét, âm thanh to rõ ràng, đường truyền ổn định,… do đó việc tiếp thu của các em sẽ không bị gián đoạn. Marathon còn thiết kế các khóa học livestream mô phỏng theo lớp học offline, các em có thể tương tác trực tiếp với giảng viên như trên các lớp học trực tiếp. Để giúp các em học tập hiệu quả hơn, sau khi đăng ký khóa học, các em còn được nhận thêm quà tặng là bộ bí kíp sổ tay Toán – Lý – Hóa “chất như nước cất” tổng hợp toàn bộ kiến thức quan trọng cần nhớ.
Vì thế, các em hãy nhanh tay đăng ký các khóa học livestream tại Marathon trước ngày 15/02/2022 để có cơ hội nhận được nhiều khuyến mãi siêu HOT lên đến 39% tại Marathon Education.
Hy vọng các kiến thức về Ancol là gì, tính chất và cách nhận biết Ancol đã được team Marathon Education chia sẻ ở trên có thể giúp các em củng cố kiến thức một cách toàn diện và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, các em cũng cần phải chăm chỉ học thuộc lý thuyết và làm bài tập thường xuyên để có thể “phá giải mọi chướng ngại vật” liên quan đến Hóa học trong chương trình học. Chúc các em luôn đạt điểm số cao và thành công trên con đường chinh phục kiến thức!